ZPS 004: formy pracy operacyjnej.

Co to są formy pracy operacyjnej? O nich właśnie, naprawdę krótko, porozmawiamy w tym odcinku Zasadniczych Podstaw Szpiegostwa 😉

Wiem, że pamiętasz już 😉 ale powtórzę to, o czym wspominałem w  co najmniej jednym z wcześniejszych artykułów, iż na pracę operacyjną składają się:
▪ Środki (osobowe i rzeczowe) czyli zestaw narzędzi pracy operacyjnej,
▪ Metody (poznawcze, manipulacyjne i kompleksowe) czyli zespół środków stosowanych do osiągnięcia zakładanych celów (rozpoznania, zmanipulowania lub celowego wykorzystania większej ilości dostępnych środków),
▪ Formy czyli kategorie prowadzonych spraw (wskazujące na ich ważność i zaawansowanie),
▪ Zasady, dzięki którym czynności operacyjne są efektywne i zgodne z obowiązującym porządkiem prawnym.

Zdając sobie sprawę z wagi materii poruszonej w tym artykule chcę podkreślić, iż odtwarzając formy pracy operacyjnej korzystałem jedynie z ogólnodostępnych, jawnych i opublikowanych materiałów, które wymieniam na końcu artykułu.

Skąd wziąłem te konkretne formy pracy operacyjnej? Z obowiązujących obecnie (w przypadku ustaw lub projektów ustaw) lub w przeszłości (w przypadku instrukcji) aktów prawnych, które zostały ujawnione i opublikowane przez Instytut Pamięci Narodowej.

Obecnie istniejące służby specjalne zapewne używają innych definicji i innego słownictwa. Być może stosują również inne formy pracy operacyjnej. Pytanie tylko jakie? Czy jest bowiem możliwe wymyślenie bardziej skutecznych niż te, które używano od dziesięcioleci (prawdę mówiąc od stuleci, choć ich nie definiowano) 😉

I jeszcze jedna uwaga 🙂 W moich artykułach używam tych sformułowań właśnie w takim znaczeniu, jakie nadają im poniższe definicje 😉

FORMY PRACY OPERACYJNEJ

▪ Poszukiwanie:
zespół czynności, których celem jest zatrzymanie lub ustalenie miejsca pobytu osoby objętej zainteresowaniem względnie odnalezienie rzeczy utraconej w wyniku przestępstwa lub mającej z nim związek.

▪ Sprawdzenie:
czynności zmierzające do wstępnej weryfikacji jednostkowej informacji ,także na podstawie sprawdzeń w zbiorach kartotecznych i archiwalnych oraz innych bazach danych.

▪ Rozpoznanie:
zespół czynności operacyjno-rozpoznawczych mających na celu uzyskanie, gromadzenie i sprawdzanie informacji o osobach, przedsiębiorstwach lub instytucjach, środowiskach, zdarzeniach, zjawiskach oraz przedmiotach, obiektach lub miejscach.

▪ Rozpracowanie:
zespół zaplanowanych i systematycznie realizowanych czynności operacyjno-rozpoznawczych wobec osoby fizycznej lub prawnej albo grupy osób w związku z przypuszczeniem lub stwierdzeniem przygotowywania, usiłowania lub dokonania określonego przestępstwa albo nieustalonego rodzaju działalności przestępczej.

Jak to działa w praktyce? 

Jeśli służby chcą wstępnie rozpoznać osobę, instytucja (obiekt), środowisko, zdarzenie lub przedmiot, to podejmują czynności sprawdzające, przy wykorzystaniu jednostkowych (pojedynczych) czynności operacyjno-rozpoznawczych.

Gdy osobę lub przedmiot należy odszukać, rozpoczynają poszukiwania.

Jeśli osoba, obiekt, środowisko, zdarzenie lub przedmiot jest wstępnie rozpoznana i okazuje się, że należy pogłębić wiedzę o nich, wówczas zaczyna się rozpoznanie, tym razem przy wykorzystaniu zespołu czynności operacyjno-rozpoznawczych.

Załóżmy, że w wyniku rozpoznania uzyskano wiedzę, iż osoba, instytucja (obiekt) lub środowisko (grupa osób) prowadzi (przygotowuje się do prowadzenia) działalność przestępczą (na przykład szpiegowską, międzynarodowy handel bronią czy korupcyjną w związku z zajmowanym, ważnym stanowiskiem). Wówczas służby podejmują zespół (wyjątkowo dobrze)  zaplanowanych i systematycznie realizowanych czynności operacyjno-rozpoznawczych wobec nich (to znaczy wobec osób, instytucji lub grup). Innymi słowy prowadzi ich rozpracowanie.

To chyba proste, jasne i logiczne, prawda?

Pamiętać trzeba, że powyższe to tylko uogólnienie; pewna idea dotycząca służb specjalnych. Szczegółowe rozwiązania (formy) bywają odmienne w wywiadzie wojskowym i wywiadzie cywilnym oraz kontrwywiadzie cywilnym i kontrwywiadzie wojskowym…

No, to byłoby na tyle 😉

A jeśli tematyka wciągnęła Cię już całkowicie (albo i tylko troszkę) to nie zapomnij zapisać się na newsletter!

W niniejszym artykule poruszyłem jedynie te kwestie oraz użyłem tylko i wyłącznie te sformułowania, które znajdują się w niżej wyszczególnionych ogólnodostępnych, jawnych i opublikowanych materiałach.

Nie złamałem obowiązującego prawa publikując niniejszy artykuł!

W związku z powyższym proszę szanować pieniądze podatników i nie niepokoić mnie oraz nie wzywać do składania jakichkolwiek wyjaśnień w jakiejkolwiek instytucji.

Bibliografia:

• Instrukcje pracy operacyjnej oraz (inne) akty prawne:
  • Instrukcja o pracy operacyjnej Zarządu II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego z dnia 15 grudnia 1976 roku [w:] „Raport o działaniach żołnierzy i pracowników WSI” opublikowany w „Monitorze Polskim” Nr 11 w dniu 16 lutego 2007.
  • Instrukcje pracy kontrwywiadowczej Wojskowej Służby Wewnętrznej wraz z instrukcjami prowadzenia dokumentacji i ewidencji (1957 – 1990), Wydawnictwo IPN seria „Normatywy aparatu represji”, Kraków 2010.
  • Instrukcje pracy pionów pomocniczych Urzędu Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa (1945 – 1989), Wydawnictwo IPN seria „Normatywy aparatu represji”, Kraków 2010.
  • IPN 403/151, Zasady typowania, szkolenia przerzutu i legalizacji nielegałów (dane w oparciu o tłumaczenie), Warszawa 1968 [w:] Kowalski Andrzej, Rosyjski sztylet. Działalność wywiadu nielegalnego, Łomianki 2013.
  • Projekt ustawy o czynnościach operacyjno-rozpoznawczych, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, Druk Nr 353 z dnia 7 lutego 2008 roku.
  • Ruzikowski Tadeusz (oprac.), Instrukcje pracy operacyjnej aparatu bezpieczeństwa (1945 – 1989), Wydawnictwo IPN seria „Materiały pomocnicze Biura Edukacji Publicznej IPN”, Warszawa 2004.
  • Skubisz Paweł (oprac.), Instrukcja służby Korpusu Ochrony Pogranicza, Warszawa 2010.
  • Ustawa federalna (rosyjska) o działalności operacyjno-rozpoznawczej przyjęta przez Dumę Państwową 5 lipca 1995 roku (z późniejszymi zmianami; stan na 28 sierpnia 2013 roku) [w:] „Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Wydanie Specjalne”, Wydawnictwo ABW, Emów 2013.
  • Ustawa Republiki Białoruś o działalności operacyjno-rozpoznawczej z 9 lipca 1999 roku Nr 289-Z (z późniejszymi zmianami; stan na 28 sierpnia 2013 roku) [opublikowany w:] Wiadomości Rady Najwyższej Republiki Białoruś, 1999, Nr 30, poz. 438 [w:] „Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Wydanie Specjalne”, Wydawnictwo ABW, Emów 2013.
  • Ustawa Ukrainy o działalności operacyjno-rozpoznawczej z 18 lutego 1992 roku (z późniejszymi zmianami; stan na 28 sierpnia 2013 roku) [opublikowany w:] Wiadomości Rady Najwyższej Ukrainy, 1992, Nr 22, poz. 303 [w:] „Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Wydanie Specjalne”, Wydawnictwo ABW, Emów 2013.
  • Zarządzenie nr 0041/72 Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 6 maja 1972 roku w sprawie pracy wywiadowczej Departamentu I Ministerstwa Spraw Wewnętrznych [w:] Wydawnictwo IPN, „Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989” Nr 1(5) 2007.
• Opracowania:
  • Banach Kazimierz, Zasady i metoda pracy Oddziału II Sztabu, Warszawa 1938.
  • Bożek Martin, Charakterystyka ustawowych uprawnień operacyjnych służb specjalnych [w:] „Rocznik Administracji Publicznej” (1) 2015.
  • Cenckiewicz Sławomir, Długie ramię Moskwy. Wywiad wojskowy Polski Ludowej (1943 – 1991), Poznań 2011.
  • Gołębiewski Janusz, Praca operacyjna w zwalczaniu przestępczości zorganizowanej, Warszawa 2008.
  • Goryński Grzegorz, Zwiad Wojsk Ochrony Pogranicza widziany oczami jego szefa płk. Stefana Sobczaka: ocena zaprezentowana na odprawie kadry kierowniczej tej formacji na początku 1955 r. [w:] „Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989” Nr 1(10) 2012.
  • Herman Michael, Potęga wywiadu, Warszawa 2002.
  • Kudła Jacek, Wybrana problematyka czynności operacyjnych na tle uwag de lege ferenda projektu ustawy o czynnościach operacyjno-rozpoznawczych [w:] red. Paprzycki Lech, Rau Zbigniew, Praktyczne elementy zwalczania przestępczości zorganizowanej i terroryzmu. Nowoczesne technologie i praca operacyjna, Warszawa 2009.
  • Musiał Filip, Podręcznik bezpieki. Teoria pracy operacyjnej Służby Bezpieczeństwa w świetle wydawnictw resortowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych PRL (1970 – 1989), Wydawnictwo IPN, Kraków 2007
  • Olejnik Kazimierz, Zakres stosowania czynności operacyjnych – stan faktyczny, oczekiwania, potrzeby i możliwości wykorzystania ustaleń operacyjnych w procesie karnym oraz dopuszczalny udział sędziego i prokuratora w działaniach operacyjnych [w:] red. Paprzycki Lech, Rau Zbigniew, Praktyczne elementy zwalczania przestępczości zorganizowanej i terroryzmu. Nowoczesne technologie i praca operacyjna, Warszawa 2009.
  • Rau Zbigniew, Czynności operacyjno-rozpoznawcze w polskim systemie prawa – działania w kierunku uniwersalnej ustawy [w:] red. Paprzycki Lech, Rau Zbigniew, Praktyczne elementy zwalczania przestępczości zorganizowanej i terroryzmu. Nowoczesne technologie i praca operacyjna, Warszawa 2009.
  • Siemiątkowski Zbigniew, Wywiad a władza. Wywiad cywilny w systemie sprawowania władzy politycznej PRL, Warszawa 2009.
  • Stepek W., Chodkiewicz K., Służba wywiadowcza i ochrona przeciwszpiegowska, Poznań 1925.
  • Szumski Adrian, Wykorzystanie taktyki i techniki kryminalistycznej w ramach czynności operacyjno-rozpoznawczych, Wrocław 2010.
  • Taracha Adam, Czynności operacyjno-rozpoznawcze. Aspekty kryminalistyczne i prawnodowodowe, Lublin 2006.
  • Taracha Adam, O „Projekcie ustawy o czynnościach operacyjno-rozpoznawczych” [w:] „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” Nr LVI/LVII z 2009/2010.
  • Taracha Adam, Zakres czynności operacyjno-rozpoznawczych w świetle ustawodawstwa policyjnego [w:] T. Bojarski, E. Skrętowicz (red.), Kierunki i stan reformy prawa karnego, Lublin 1995.

Piotr Herman

Serdecznie Cię witam!!! I przy okazji: Tak, to ja jestem na tym zdjęciu ? Piszę o służbach mniej lub bardziej tajnych, gdyż doskonale rozumiem ich specyfikę. Tak się bowiem składa, że zanim zostałem szkoleniowcem Wywiadu Bezpieczeństwa Biznesu CSI (Corporate Security Intelligence) byłem oficerem polskich służb specjalnych. A obecnie przekazuję praktyczną wiedzę i umiejętności niezbędne dla biznesowych: researcherów (czyli wywiadowców), analityków (i to nie tylko wywiadowczych), bezpieczników (czyli wszelakich specjalistów ds. bezpieczeństwa) oraz strategów biznesowych (co oznacza również menadżerów i kierowników różnego autoramentu, a także top managementu). I na tym zarabiam. A Blog i podcasting to moje prezenty dla Ciebie ?

• Więcej postów(224)