ZPS 007: O kanwie wywiadu agenturalnego

Kanwa wywiadu agenturalnego„. Czy kiedykolwiek słyszałeś o A.I. Kluku lub napisanym przez niego podręczniku pracy radzieckiego wojskowego wywiadu agenturalnego, pod tym właśnie tytułem? Czy wiesz, że został on zdobyty jeszcze przez przedwojennych „Dwójkarzy” polskich? Nie? Nie dziwię się. Ten w ogóle nie znany skrypt pozostaje interesująco i niezmiennie aktualny. Czy tylko dla historyków służb specjalnych? Śmiem wątpić. Dlaczego? Przekonasz się o tym w pierwszej części omówienia „Kanwy„. Zapraszam do czytania! 😉

Rosja, Rosja...
Rosja zmienia oblicza, a służby pracują bez zmian…

O CZYM PRZECZYTASZ

    • co oznacza słowo „kanwa„,
    • kto, po co i dla kogo napisał skrypt pracy wywiadowczej „Kanwa wywiadu agenturalnego„,
    • co się działo z tym podręcznikiem przez ostatnie siedemdziesiąt lat,
    • co on w sobie konkretnie zawiera,
    • jakie konkretnie sieci agenturalne składają się na wywiad agenturalny,
    • jakie są cele pracy agenturalnej,
    • czy praca agenturalna podczas pokoju i w trakcie wojny ma te same cele,
    • w jakich sferach i dziedzinach prowadzona jest praca agenturalna.

A TERAZ PO KOLEI…

Kanwa to słowo pochodzenia francuskiego – canevas; to tkanina z grubych (usztywnianych) nici o regularnym,
rzadkim splocie. Używana jest jako podkład do haftu. Może być czysta (bez nadruku) lub z nadrukowanym wzorem. Tak, czy inaczej – kanwę bezpośrednio pokrywa się nicią.
Tworzy się obraz.

W przenośni kanwa to podstawa czegoś. Na przykład wydarzenia, na podstawie którego powstało jakieś
dzieło literackie czy filmowe; kanwa opowieści…
…albo kanwa roboty wywiadowczej.
Podstawa rzemiosła szpiegowskiego…

5 października 1921 roku Aleksandr Iwanowicz Kuk złożył swój podpis pod przedmową do skryptu swojego autorstwa, pod tytułem „Kanwa agienturalnoj raboty„, czyli „Kanwa pracy agenturalnej” lub „Kanwa wywiadu agenturalnego„.

Została wydana przez Sztab Generalny Armii Czerwonej w 1921 roku.

Kim był autor?

Aleksandr Iwanowicz Kuk urodził się w rodzinie chłopskiej w dniu 6 stycznia 1886 roku, w mieście Kuriste, usytuowanym w estońskiej prowincji Imperium Rosyjskiego.

W 1909 roku ukończył szkołę piechoty w Petersburgu i został dowódcą kompanii karabinów maszynowych 1 Pułku Piechoty Syberyjskiej. Wybuch I Wojny Światowej zastał go w Akademii Wojskowej im. Nikołajewa, gdzie pełnił funkcję adiutanta dowódcy zespołu łączności w kwaterze głównej 4 Korpusu Armii. W 1917 roku ukończył Akademię na kursie przyspieszonym i został wysłany na front rumuński.

Rewolucja październikowa zastała go na stanowisku 30 Dywizji Piechoty. W marcu 1918 roku dobrowolnie wstąpił do służby w Armii Czerwonej Robotników i Chłopów. Skierowano go do wywiadu wojskowego. W różnych okresach kierował oddziałami wywiadu smoleńskiego rejonu obronnego, dowództwem armii zachodniej i estońskiej.

Od czerwca 1919 roku był Szefem Sztabu Południowej Grupy Wojsk 7 Armii, a od lipca – w dowództwie 15 Armii. W październiku 1919 roku objął dowództwo nad 15 Armią, zaś od września roku następnego nad 16 Armią.

W maju 1921 roku został przeniesiony na stanowisko Zastępcy Szefa Wywiadu (Agenturalnego) Armii Czerwonej. Od sierpnia 1923 roku pełnił funkcję Szefa Sztabu Frontu Zachodniego, a od grudnia 1926 roku Asystenta Dowódcy Leningradzkiego Okręgu Wojskowego.  W lutym 1931 roku został attache wojskowym z pełnomocną reprezentacją ZSRR w Japonii.

Zmarł 31 maja 1932 roku w Jałcie.

Aleksandr Iwanowicz Kuk, jeszcze w mundurze Rosyjskiej Armii Imperialnej. Zdjęcie pochodzi ze strony: http://ria1914.info/index.php?title=%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:%D0%9A%D1%83%D0%BA_%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80_%D0%98%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87.jpg [dostęp 2018.09.25].
Aleksandr Iwanowicz Kuk, już nie w mundurze Rosyjskiej Armii Imperialnej, lecz jako „komandir” Armii Czerwonej (jeśli się nie mylę, to na kołnierzu bluzy widnieją patki wzór 1924) 😉

Cóż to za książeczka, o której tak niewiele wiadomo?

Otóż jest to skrypt radzieckiej wojskowej służby wywiadowczej przeznaczony dla doświadczonych agentów i (prowadzących ich) oficerów wywiadu wojskowego, w szczególności jednak (to już moja opinia) dla rezydentów radzieckiego wywiadu (czyli agentów prowadzących podległych im agentów).

W tym miejscu ponownie 😉 zaznaczam, iż rezydentem w powyższym znaczeniu jest osoba nie będąca funkcjonariuszem, zwerbowana do współpracy, w celu kierowania pracą przekazanych mu na łączność współpracowników i kontaktów operacyjnych (więcej na ten temat przeczytasz  tutaj).

Skrypt ten przez wiele lat był podręcznikiem szkoleniowym radzieckiego wywiadu wojskowego.

Dlaczego skrypt autorstwa A.I. Kuka jest niemal nieznany?

Podręcznik został zdobyty w latach międzywojennych przez przedwojenną „Dwójkę” (czyli Oddział II SG WP, o którym pisałem m.in. tutaj). Któż wie jednak w jaki sposób… Cóż, to mogłoby stać się kanwą naprawdę barwnej opowieści 😉

Dość powiedzieć, że podręcznik przepadł na całe lata.

Odnalazł go w 1989 roku Andrzej Misiuk, w archiwach „Dwójki„, znajdujących się wówczas w Centralnym Archiwum Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Konkretnie w nieuporządkowanym zespole archiwalnym Oddziału II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego – Samodzielny Referat „Rosja” sygn. 156.

Cóż… Spuścizna „Dwójkarzy” nie jest szczególnie znana w tak zwanym „świecie zachodnim„. To jak może być znana ta niewielka objętościowo (choć gigantyczna w treści!) książeczka? Szczególnie, gdy weźmie się pod uwagę, iż przez około siedemdziesiąt lat pokrywał ją jedynie archiwalny kurz… Została wydana ponownie w 1994 roku przez Zespół Wydawniczy Biura Kadr i Szkolenia Urzędu Ochrony Państwa w niewielkim nakładzie kilkudziesięciu egzemplarzy jako jawny skrypt o charakterze historycznym. Do tego niewielki dodruk w 1995 roku… Stąd też do dziś podręcznik pozostaje nieznany szerszemu gronu…

A szkoda! Cóż bowiem za bogactwo języka, w porównaniu do instrukcji radzieckich (i służb satelickich) z lat powojennych. Zwróćmy uwagę na ową przedmowę autora z 5 października 1921 roku:

„(…)Broszurze niniejszej, zawierającej najbardziej pouczający materiał historyczny o wywiadzie agenturalnym, cenne myśli i opinie autorytetów wojskowych w danej dziedzinie, przyświeca następujący cel: dać pracownikom tej gałęzi wywiadu kanwę ich działalności w warunkach współczesnych.

Każdy pracownik powinien jednakże stanowczo pamiętać o tym, iż jeśli martwe szablony i formy są w ogóle niepożądane w żywej i burzliwej działalności, to ślepe przywiązanie do nich w sferze organizacji, kierowania i prowadzenia wywiadu agenturalnego okazuje się wielce szkodliwe i zgubne dla sprawy.

Pomyślny przebieg pracy w tej dziedzinie możliwy jest wyłącznie pod warunkiem szerokiego i elastycznego
przejawiania przez każdego pracownika własnej inicjatywy.

Podpowiadane w niniejszej broszurze myśli, formy, sposoby i chwyty powinny służyć tylko jako dane wyjściowe dla agenta, który w pojedynczym wypadku – zgodnie z powierzonym mu zadaniem i warunkami, w jakich przebiegać będzie jego praca, lub już przebiega, musi samodzielnie formułować swoje poglądy, tworzyć i wykorzystywać własne formy, sposoby i chwyty mogące zagwarantować sukces wszelkim przedsięwzięciom (…)„.

Poezja, prawda?

Takie to słowa kierował A.I. Kuk do ówcześnie działających i przyszłych agentów radzieckiego wywiadu wojskowego.

Co zawiera skrypt?

Podręcznik składa się z dwóch części.

    • Część pierwsza zawiera wykłady podstaw „agienturalnoj raboty„:
      • Wojna i przygotowania do niej
      • Tajemnice i ich odsłanianie
      • Podstawy organizacji i prowadzenia wywiadu tajnego
      • Terminy
      • Znaczenie i konieczność wywiadu agenturalnego w czasie pokoju i wojny
      • Co pouczającego płynie z przeszłości?
    • Część druga dotyczy istoty wywiadu agenturalnego oraz jego zewnętrznego otoczenia (uwarunkowań):
      • Legalna (oficjalna) agentura:
      • Sytuacja i warunki
      • Tajna agentura pasywna:
      • Organizacja
      • Schemat, sieć albo kanwa
      • Werbunek
      • Kanwa werbunku
      • Przygotowanie agentów
      • Maski i role podczas pracy
      • Chwyty i sposoby pracy
      • Kategorie agentów i ich zadania
      • Łączność
      • Doniesienia, meldunki, wypytywanie agentów
      • Wynagrodzenie za pracę
      • Kontrola pracy agentów i nadzór nad nimi
      • Aktywny wywiad agenturalny

Jak widać, z powodzeniem można by współcześnie zbudować wywiad agenturalny na podstawie powyższych wytycznych (i to pomimo zmian w terminologii współczesnej ;-))

Rosja

Co można powiedzieć o organizacji wywiadu agenturalnego w danym kraju na podstawie spisu treści?

Otóż to, iż w danym państwie (głównie przeciwnika, ale również sojusznika i neutralnym) działają trzy, zwykle niezależnie od siebie, sieci agenturalne. Oraz to, że ogromną wagę przykłada się do pozyskania, wyszkolenia i kontroli agentów!

Niby to banalne, a jednak… 😉

Trzy sieci agenturalne:

    • Legalna (oficjalna) agentura:
      – czyli misje, komisje, ambasady, konsulaty, siedziby ataszatów i tak dalej;
    • Tajna agentura pasywna:
      – opiera się na legalnych organach danego państwa w państwach obcych oraz/lub jest organizowana i funkcjonuje równolegle do tych organów (najlepszym wyjściem jest jednoczesne funkcjonowanie obydwu typów pasywnego wywiadu agenturalnego);
    • Aktywny wywiad agenturalny:
      – czyli dywersyjno-sabotażowy, ponieważ jego celem jest osłabienie potencjału danego kraju poprzez dezorganizację systemu wojskowego, ekonomicznego i politycznego oraz pracy dyplomacji strony przeciwnej.

Omawiany podręcznik kładzie szczególny nacisk na dwie sprawy.

Po pierwsze: podstawą całej pracy agenturalnej jest uważnie i starannie przemyślany plan organizacji i prowadzenia wywiadu tajnego.

Po drugie: plan organizacji pasywnego wywiadu tajnego powinien być stanowczo oddzielony od planu aktywnego wywiadu tajnego.

Reszta to systematyczna praca agenturalna.

Cele pracy agenturalnej

Warto zwrócić uwagę, iż już na samym początku autor zwraca uwagę na istotę pracy wywiadowczej (w tym przypadku agenturalnej): przygotowania do wojny. Czyli zgodnie z myślą von Clausewitza: „Wojna jest niczym innym, jak kontynuacją polityki innymi środkami„. A na to zawsze szczególną uwagę zwracał w swoich książkach uciekinier z GRU, Władimir Bogdanowicz Riezun, znany pod pseudonimem Wiktor Suworow (swoją drogą bardzo polecam jego ostatnią książkę „Szpieg, czyli podstawy szpiegowskiego fachu”)…

Znaczy – cel główny to przygotowania do wojny, gdyż wziąć należy pod uwagę jej „nieuchroność i ogromną skalę„. Dlatego „każde państwo – zgodnie ze swoimi żywotnymi interesami – już w czasie pokoju (teraz bardzo względnego) wszelkimi sposobami dąży i powinno dążyć, do stworzenia korzystnych dla siebie warunków w rozwiązywaniu powstających konfliktów w tym ostatecznym i najbardziej okrutnym sposobem, gdy wszystkie inne zostaną wyczerpane„.

W celu realizacji wojny (zarówno przygotowań do niej, jak i w jej trakcie) działania agenturalne prowadzone są:

    • w dwóch sferach:
      • informacyjnej,
      • dywersyjno-sabotażowej;
    • czterech dziedzinach:
      • militarnej,
      • ekonomicznej,
      • politycznej,
      • dyplomatycznej.

Wobec powyższego bardzo interesująco prezentuje się stwierdzenie, iż wywiad agenturalny nie zna pojęć „czas pokoju” i „czas wojny.

Cała różnica polega bowiem na tym, że w czasie wojny:

    • utrudniona jest łączność,
    • agentura legalna jest wydalana za granicę państwa przeciwnika,
    • w kraju pozostaje tajna agentura pasywna, która jest mobilizowana (przy siłach zbrojnych powstają nowe organy wywiadu agenturalnego) i mocniej kontrolowana,
    • aktywny wywiad agenturalny jest mobilizowany, lecz zmuszony w znacznym stopniu znajdować oparcie na terytorium państw neutralnych. Jego pracę wykorzystuje się w walce i weryfikuje przez nowe organy wywiadu wojskowego różnych typów.

Działania agenturalne w sferze informacyjnej w czasie pokoju

Realizacja celów szczegółowych w dziedzinach:

    • Militarnej (czysto wojennej) – zdobywanie informacji o:
      • tworzeniu sił zbrojnych i środków walki (lądowych, morskich i powietrznych),
      • rozkwaterowaniu, rozmieszczeniu i rozlokowaniu tych sił i środków,
      • organizacji zarządzania i dowodzenia nimi,
      • nauczaniu, przygotowywaniu i doskonaleniu sił i środków oraz ich rezerw na wypadek wojny,
      • wojskowo-inżynieryjnym przygotowaniu kraju (potencjalnych teatrów wojny),
      • studiowaniu systemów wojskowych innych państw (potencjalnych przeciwników, sojuszników oraz neutralnych),
      • nadszarpywaniu systemu wojskowego innych państw (potencjalnych przeciwników),
      • podtrzymywaniu systemu wojskowego innych państw (sojuszników);
    • Ekonomicznej – zdobywanie informacji o:
      • dostarczaniu siłom zbrojnym wszelkiego zaopatrzenia mundurowego,
      • remontach oraz doskonaleniu i uzupełnianiu istniejących jednostek technicznych i środków walki na wypadek wojny,
      • tworzeniu różnorodnych rezerw i funduszy, których celem jest zaopatrzenie zarówno sił zbrojnych, jak i ludności cywilnej,
      • rozwoju przemysłu wojennego,
      • przygotowaniu kraju (zwłaszcza prawdopodobnych teatrów wojny) w aspekcie ekonomicznym,
      • analizach sytuacji ekonomicznej i przedsięwzięciach innych państw (potencjalnych przeciwników, sojuszników oraz neutralnych),
      • osłabianiu pozycji ekonomicznej innych państw (potencjalnych przeciwników),
      • podtrzymywaniu pozycji ekonomicznej innych państw (sojuszników);
    • Politycznej – zdobywanie informacji o:
      • politycznym przygotowaniu sił zbrojnych względem wierności danemu rządowi i nieuchronności wojny,
      • przygotowaniu opinii szerokich mas społecznych ku przychylności wobec nieuniknionej wojny (z tym lub innym państwem albo państwami),
      • badaniu sytuacji i nastrojów w państwach prawdopodobnych przeciwników, obecnych i prawdopodobnych sojuszników oraz neutralnych
      • osłabianiu sytuacji politycznej i nastrojów w krajach potencjalnych przeciwników,
      • podtrzymywaniu i zyskiwaniu przychylności w krajach sprzymierzonych i neutralnych;
    • Dyplomatycznej – zdobywanie informacji o:
      • podpisywaniu korzystnych dla danego państwa umów i porozumień wojenno-obronnych oraz ekonomicznych z sąsiadującymi państwami, które powinny zabezpieczyć skuteczne prowadzenie wojny przeciwko prawdopodobnym przeciwnikom (w związku państw, które się porozumiały lub przy zachowaniu przez nie neutralności w czasie wojny),
      • osłabieniu umów (zwłaszcza wojenno-obronnych) zawartych i zawieranych pomiędzy państwami, które będą prawdopodobnymi przeciwnikami danego państwa,
      • osłabieniu porozumień i umów o charakterze ekonomicznym zawartych i zawieranych pomiędzy państwami, które będą prawdopodobnymi przeciwnikami danego państwa, a państwami neutralnymi.

Działania agenturalne w sferze informacyjnej w czasie wojny

Realizacja celów szczegółowych w dziedzinach:

    • Militarnej (czysto wojennej) – zdobywanie informacji o:
      • opiniach na temat przeistaczania sił zbrojnych i środków ze stanu pokojowego (kadr, rezerw i odwodów) w stan wojenny (mobilizację) ze wszystkimi związanymi z tym kwestiami, planami i przewidywaniami,
      • organizacji i zarządzania zmobilizowanymi siłami i środkami,
      • planach ideowego wykorzystania sił i środków i ich zastosowania na wojnie (obiekty i rejony działań, ich kierunki, rejony ześrodkowania i przekształcania strategicznego),
      • przerzutach i przemieszczaniu sił i środków do rejonów ześrodkowania oraz przekształcenia strategicznego ze wszystkimi związanymi z tym kwestiami, planami i przewidywaniami,
      • uzupełnianiu strat w siłach w czasie wojny i ich przerzucie na teatr działań wojennych,
      • ewakuacji z rejonu działań wojennych chorych i rannych,
      • mobilizacji sił i środków zajmujących się studiowaniem systemu wojskowego państw obcych (przeciwników, sojuszników i neutralnych),
      • sposobach osłabiania potencjału wojennego przeciwnika (oprócz wykorzystania sił zbrojnych i środków na teatrze wojennym w tym samym celu),
      • podtrzymywaniu potencjału wojennego sojuszników,
      • sposobach zachowania wszystkiego, co czyni się (lub będzie się czynić) w tajemnicy;
    • Ekonomicznej – zdobywanie informacji o:
      • opiniach i przewidywaniach na temat mobilizacji w ekonomicznej dziedzinie kraju (z nastawieniem na obronność kraju),
      • otwieraniu nowych fabryk, zakładów, doków, warsztatów i przedsiębiorstw w tym samym celu,
      • przerzutach na teren wojny wszystkiego, co niezbędne dla podtrzymania i wzmocnienia gotowości bojowej
        zmobilizowanych i działających sił zbrojnych i zaangażowanych środków,
      • sposobach podtrzymywania mocy ekonomicznej innych państw (sojuszników),
      • sposobach osłabienia mocy ekonomicznej innych państw (przeciwników);
    • Politycznej – zdobywanie informacji o:
      • opiniach na temat mobilizacji sił politycznych i organów, które swoją pracą powinny wspierać i wzmacniać nastroje w wojsku i szerokich masach społecznych na korzyść wojny,
      • opiniach w państwach sojuszniczych na temat mobilizacji sił politycznych i organów, które swoją pracą powinny wspierać i wzmacniać nastroje w wojsku i szerokich masach społecznych na korzyść wojny,
      • hasłach i planach pracy tych sił politycznych i organów,
      • mobilizacji sił i środków skierowanych na osłabienie sytuacji politycznej i nastrojów w państwach przeciwników,
      • osłabianiu wpływu państw przeciwników na kraje neutralne;
    • Dyplomatycznej – zdobywanie informacji o:
      • poglądach na temat sposobów i środków siania niewiary,
      • wywoływaniu waśni i budzeniu wrogości pomiędzy państwami koalicji wrogimi danemu państwu,
      • odciąganiu tych państw od państw neutralnych,
      • kierunkach, krokach i sposobach wzmacniania gwarancji wsparcia ekonomicznego ze strony państw neutralnych danego kraju w czasie wojny.

Na tym zakończę pierwszą część omawiania kanwy wywiadu agenturalnego. W części drugiej skupię się na organizacji wywiadu agenturalnego oraz werbunku i współpracy z agentami, jak również wykonywanych przez nich zadaniach, a także wynagradzania ich i kontroli ich pracy – oraz na zadaniach specjalnych realizowanych przez aktywny wywiad agenturalny.

Do zaczytania 🙂

A jeśli tematyka wciągnęła Cię już całkowicie (albo tylko trochę) to zapisz się na newsletter!

Z "Ochrany" to przyszło...

Uwaga: wszystkie dane pochodzą z pracy A.I. Kuka „Kanwa wywiadu agenturalnego”, Warszawa 1995.

OSOBY, O KTÓRYCH MOWA W ARTYKULE

    • Aleksandr Iwanowicz Kuk, autor „Kanwa wywiadu agenturalnego„,
    • Andrzej Misiuk, autor wielu książek i prac historycznych o przedwojennych polskich służbach specjalnych,
    • Władimir Bogdanowicz Riezun alias Wiktor Suworow, autor między innymi szczególnie przeze mnie polecanej: „Szpieg, czyli podstawy szpiegowskiego fachu„,
    • Karl von Clausewitz, autor „O wojnie„,

ARTYKUŁY O PODOBNEJ TEMATYCE

Piotr Herman

Serdecznie Cię witam!!! I przy okazji: Tak, to ja jestem na tym zdjęciu ? Piszę o służbach mniej lub bardziej tajnych, gdyż doskonale rozumiem ich specyfikę. Tak się bowiem składa, że zanim zostałem szkoleniowcem Wywiadu Bezpieczeństwa Biznesu CSI (Corporate Security Intelligence) byłem oficerem polskich służb specjalnych. A obecnie przekazuję praktyczną wiedzę i umiejętności niezbędne dla biznesowych: researcherów (czyli wywiadowców), analityków (i to nie tylko wywiadowczych), bezpieczników (czyli wszelakich specjalistów ds. bezpieczeństwa) oraz strategów biznesowych (co oznacza również menadżerów i kierowników różnego autoramentu, a także top managementu). I na tym zarabiam. A Blog i podcasting to moje prezenty dla Ciebie ?

5 odpowiedzi na “ZPS 007: O kanwie wywiadu agenturalnego”

  1. Warto powołać ksiąźki o polskim wywiadzie i kontrwywiadzie wojskowym Andrzeja Pepłońskiego – ekspert powinien je znać ?

    1. Jasne, że warto!!! I w przypadku Tego Autora – warto przeczytać absolutnie KAŻDĄ pracę 🙂 Tyle, że akurat w tym artykule nie powołałem się na żadną z nich. Ale zapewniam, że znajdą się w przyszłości – jest tyle artykułów do napisania na blogu!!! Proszę nigdy nie traktować wyszczególnionych pod danym artykułem autorów jako jedynych… Serdecznie pozdrawiam 😀

  2. Pan Leszek Sykulski na FB zwrócił uwagę odnośnie polskiej transkrypcji tytułu oryginału skryptu. Wskazał, iż powinno być: „Kanwa agenturnoj razwiedki” (ros. „Канва агентурной разведки”), nie zaś „Kanwa agienturalnoj raboty”, jak jest w tekście. Opierałem się na posiadanym materiale. W przetłumaczonym na język polski podręczniku podano słowo „raboty” w oryginalnym tytule. Uważam jednak, że właściwym (przynajmniej współcześnie) słowem byłoby „razwiedki” (myślę, że najlepiej zorientowany w tej kwestii jest Pan Andrzej Misiuk). Ponieważ zainteresował mnie ten lapsus językowy rozpocząłem poszukiwania w sieci… Na stronie http://samlib.ru/h/hlobustow_o_m/secretwar.shtml [dostęp: 2018.09.25] znalazłem ustęp: „Первой в ряду работ, посвященных роли разведки в послевоенном мире, стало учебное пособие выпускника курсов Академии Генерального штаба 1917 г., заместителя начальника информационного (агентурного) отдела Разведывательного управления штаба РККА Александра Ивановича Кука „Канва агентурной разведки” , изданная в 1921 г.” (tłumaczenie: „Pierwszym z serii prac poświęconych roli wywiadu w powojennym świecie był podręcznik szkoleniowy absolwenta Akademii Sztabu Generalnego z 1917 r., zastępcy szefa wywiadu agenturalnego Zarządu Wywiadu Sztabu Armii Czerwonej Aleksandra Iwanowicza Kuka, „Kanwa wywiadu agenturalnego”, opublikowanego w 1921 r.”). Czyli źródło radzieckie wydaje się potwierdzać opinię Pana Leszka Sykulskiego. Skąd ten błąd w tłumaczonym skrypcie? Nie mam pojęcia… A może to nie błąd? Może ten tytuł figurował w polskich materiałach archiwalnych? Hmmm…

  3. A kiedy część druga, jakoś nie widzę gdzie by można kupić oryginał, a podejrzewam, że ten podręcznik tak nie całkiem zaginął, tylko został wyczyszczony, jak widać niezbyt dokładnie … ciekawe, czy agentura terenowa tam jest podzielona na podstawową, kontrolną, manewrową i rezerwową?

    1. Część drugą artykułu napiszę niedługo, zaraz po skończeniu projektu pierwszego odcinka vloga… Research danych dotyczących źródeł rosyjskiej „tajnej agentury” pozwolił mi na wykonanie ciekawej analizy działań carskiej Ochrany właśnie w tym zakresie; mam pewność, że to, co napisał Kuk to zebranie doświadczeń carskich służb!!! O tym wszystkim już niedługo – pracuję nad tym 😉

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.