OSS 034. Francuski Wywiad Ekonomiczny

Zapraszam na kolejny odcinek mojego autorskiego podcastu, którego scenariusz napisało życie: OSS. Okiem Służb Specjalnych. Tym razem w audycji typu WABiK (Wywiad, Analiza, Bezpieczeństwo i Konsekwencje ich stosowania lub też nie) analizuję francuską szkołę wywiadu ekonomicznego 😉

Ostrzeżenie:

W odcinku podcastu OSS. Okiem Służb Specjalnych używam słów, które mają jedynie charakter opisowy (poznawczy).
W żadnym wypadku nie traktuj ich jako pojęcia wartościujące (które z natury rzeczy niosą ze sobą ładunek emocjonalny)!

Miłego słuchania. Lub czytania (transkrypcji) 😉

O CZYM POSŁUCHASZ I PRZECZYTASZ

Ten odcinek podcastu, którego scenariusz napisało życie: OSS. Okiem Służb Specjalnych, nie jest lekki 😉 Serdecznie jednak na niego zapraszam!

W audycji typu WABiK (co oznacza: Wywiad, Analiza, Bezpieczeństwo i Konsekwencje ich stosowania lub też nie…) usłyszysz (lub przeczytasz) pogłębioną analizę tego, co nazywa się francuską szkołą wywiadu ekonomicznego 😉

W tym odcinku podcastu dowiesz się o:

    • celach francuskiej szkoły wywiadu ekonomicznego,
    • najważniejszym dogmacie szkoły francuskiej,
    • dwóch bardzo ważnych raportach państwowych: Martre’a oraz Carayon’a,
    • strategicznej piramidzie zarządzania,
    • organizacji francuskiego wywiadu ekonomicznego na poziomach: strategicznym, taktycznym i operacyjnym,
    • roli Szkoły Wojny Ekonomicznej (Gospodarczej),
    • AEGE, czyli największej organizacji skupiającej profesjonalistów francuskiego wywiadu ekonomicznego,
    • pewnym problematycznym dziś rozwiązaniu systemowym francuskiego wywiadu ekonomicznego, które czeka na rozwiązanie.

W tym odcinku znajdziesz nieco teorii (podstaw samych podstaw), gdyż bez niej nie zrozumie się praktyki…

A przy okazji...
Jeśli interesuje Cię tematyka Bloga:

I nie zapomnij zaglądać na Vloga i odsłuchiwać Podcastów🙂

TUTAJ zostaniesz Patronem Bloga!

Zaś jeśli jeszcze nie wiesz kim jestem, to przeczytasz o mnie zarówno na Blogu, jak i na LinkedIn.

Miłego słuchania. Lub czytania (transkrypcji) 😉

A TERAZ PO KOLEI…

OSS 034. Francuski Wywiad Ekonomiczny - logo CSI Szpiegul

OSS 034. Francuski Wywiad Ekonomiczny.

Albo
ściągnij i posłuchaj
w wolnej chwili.

TRANSKRYPCJA

Okiem Służb Specjalnych.

Czyli podcast dla chcących zrozumieć świat mniej lub bardziej tajnych służb.

Zaprasza: Piotr Herman

Szpiegul.pl

Cześć!

FRANCUSKI WYWIAD EKONOMICZNY

Dziś ponownie audycja typu WABiK, czyli: Wywiad, Analiza, Bezpieczeństwo i Konsekwencje ich stosowania lub też nie… A w niej o francuskiej szkole „wywiadu ekonomicznego”.

Dlaczego akurat o niej?

Francuska szkoła wywiadu biznesowego okazała się być na tyle interesująca, że (chcąc nie chcąc) musiałem poświęcić jej omówieniu odrębny odcinek. Nie spodziewałem się bowiem, iż po ostatniej audycji to właśnie ona wywoła aż taki rezonans! Szczerze mówiąc, to spodziewałem się raczej, że zainteresowanie skupi się na szkole azjatyckiej, którą potraktowałem zbiorczo. A tu proszę…

Swoją drogą, po ostatnim podkaście, zdziwiło mnie kilka spraw.

Po pierwsze: omawiając poszczególne cechy charakterystyczne poszczególnych szkół wywiadu biznesowego, co do których w krajach zachodnich panuje zgoda, wywołały spory ferment wśród Słuchaczy tego podcastu, nie zgadzających się z tym, co przedstawiłem. To mnie zdziwiło…

Ponieważ jednak ten podcast ma charakter nie tylko rozrywkowy, ale i popularyzatorski, toteż postanowiłem zmierzyć się z tym wyzwaniem, jakim jest dokonanie wiwisekcji francuskiej szkoły wywiadu ekonomicznego.

Po drugie: coś mi się wydaje, że my, Polacy, mamy duży sentyment do Francji i wszystkiego, co francuskie. Że było tak w przeszłości, to zrozumiałe. Ale obecnie? A okazało się, że i owszem…

I wreszcie po trzecie: uznałem za zrozumiałe, iż używany przeze mnie język ma charakter tylko i wyłącznie opisowy. Oznacza to, że używanym przeze mnie pojęciom przypisuję znaczenie poznawcze. W żadnym jednak wypadku nie mają one charakteru wartościującego, który (z natury rzeczy) niesie ze sobą ładunek emocjonalny. Okazało się jednak, że nie wystarczy o tym powiedzieć w jednym czy dwóch audycjach lub artykułach. Wobec tego takie ostrzeżenie będę stosował już zawsze, aby uniknąć niewłaściwego odbioru mojej publicystyki 😉

A jeśli Ty będziesz mieć jakieś uwagi, pytania lub sugestie co do tego, o czym mówię, to skorzystaj z możliwości, jaką dają komentarze na Blogu, wpisach w mediach społecznościowych, czy też pod tym odcinkiem na YouTube’owym kanale Szpiegul.pl albo napisz do e-mail na adres:

kontakt@szpiegul.pl

Ja zaś opowiadam o tym wszystkim, gdyż doskonale rozumiem specyfikę pracy służb tajnych. Sam byłem oficerem polskich służb specjalnych, a obecnie przekazuję praktyczną wiedzę i umiejętności niezbędne dla:

To tak ogólnie. Ale niektóre z tych umiejętności są wręcz niezbędne na przykład dla detektywów wszelakich, czy też dziennikarzy śledczych oraz wcieleniowych (chodzi mi o tzw. dziennikarstwo pod przykryciem). I nie tylko…

Dlatego też szkolę każdą osobę zainteresowaną tą tematyką.

A to oznacza, że dobrze wiem, o czym mówię.

Zaczynamy!

PIRAMIDA ZARZĄDZANIA

Wiwisekcji francuskiej szkoły wywiadu ekonomicznego dokonam w sposób dobrze znany analitykom służb specjalnych, czyli „od góry do dołu” (i odwrotnie).

Istnieje coś takiego, jak piramida zarządzania.

Wojskowa piramida dowodzenia posiada trzy poziomy:

    • strategię (najwyższy),
    • działania operacyjne (środkowy) oraz
    • taktykę (poziom podstawowy).

Całe rozróżnienie jest o tyle istotne, że wielokrotnie w historii zdarzało się, iż armie wygrywały pojedyncze bitwy (poziom taktyczny), a nawet długotrwałe działania np. w formie skoordynowanych walk frontowych i działań pozafrontowych (poziom taktyczny), ale przegrywały wojny z uwagi na niewłaściwie przyjęte strategie (a nawet ich brak).

I podobnie jest w biznesie.

Tyle, że tutaj mamy do czynienia z biznesową piramidą zarządzania, składająca się z trzech poziomów:

    • strategicznego (najwyższy),
    • taktycznego (środkowy)
    • i operacyjnego (to podstawa piramidy).

Jak widzisz różni się od podejścia militarnego.

I we wszystkich moich rozważaniach ja mówię o biznesowej piramidzie zarządzania. A jeśli jest inaczej, to każdorazowo to podkreślam.

Aby być uczciwym, to muszę jeszcze przyznać, że ponad strategią znajduje się jeszcze jeden poziom, jakim jest ideologia.

Jednakże w przypadku armii narzuca ją władza państwowa (na przykład Konstytucja), a w biznesie właściciele i zarządzający firmą. We Francji zaś, w przypadku wywiadu ekonomicznego, narzuca również państwo.

Więcej na ten temat przeczytasz albo w artykule na Blogu Szpiegul.pl pod tytułem „SWB 020: Piramida i planowanie [#CSI 011] (SWB to skrót od: Szpiegostwo W Biznesie), albo w książce, którą napisałem wspólnie z Tomkiem Safjańskim i Pawłem Łabuzem: „Ochrona przedsiębiorstwa przed szpiegostwem gospodarczym. Prawne i praktyczne aspekty zapewnienia bezpieczeństwa aktywów przedsiębiorcy” 😉

Herman Szpiegostwo książka CSI OSS Szpiegul

I za chwilę przekonasz się, dlaczego to całe rozróżnienie jest tak istotne…

DOGMAT

W poprzednim odcinku przedstawiłem Ci charakterystyki opisowe kilku szkół, czyli podejść, do tematyki wywiadu biznesowego.

Jedną z nich była francuska szkoła wywiadu ekonomicznego. Opisałem ją na poziomie strategicznym, sam zaś odcinek rozpocząłem od zdarzenia, które miało miejsce na poziomie operacyjnym, polegającego na ujawnieniu w 2012 roku dokonywania sprawdzeń przez kierownictwo IKEA Francja w policyjnych bazach danych. Opisałem również taktyczny poziom działań związanych z batalią sądową w tej sprawie, która ma miejsce obecnie.

Jeśli jesteś zainteresowany tą krótką charakterystyką, to przesłuchaj odcinek 033 podcastu OSS. Okiem Służb Specjalnych pod tytułem „Drogi Wywiadu Biznesowego.

Dlaczego jednak odróżnianie działań na poszczególnych poziomach jest aż tak istotne?

Powód jest następujący: francuska szkoła wywiadu biznesowego w latach dziewięćdziesiątych przyjęła strategiczny model działania, polegający na ściślej symbiozie korporacji francuskich ze służbami Republiki Francuskiej.

Dlaczego tak zrobiono?

Z uwagi na inne podejście Francji do zjawiska wywiadu biznesowego niż w pozostałych częściach świata. Otóż w tym przypadku mamy do czynienia z pewnym aksjomatem; dogmatem albo też uznaną prawdą, która nie wymaga (a może nie wymagała?) udowadniania. Nie wzięto jej oczywiście z księżyca, lecz powstała wskutek dyskusji i działań francuskich myślicieli oraz polityków (albo francuskiej polityki).

Ów dogmat można streścić w następującym stwierdzeniu:

Mamy do czynienia z permanentną „wojną gospodarczą„, podczas której (prywatny) „wywiad ekonomiczny” stanowi integralną część działań służb państwowych (lub na rzecz państwa).

Mam nadzieję, iż widzisz podkreślenie kluczowej roli, jaką odgrywa francuski aparat wywiadu gospodarczego w umacnianiu ekonomicznej autonomii narodu, wcześniej w dwubiegunowym świecie zimnej wojny, a obecnie w kontekście globalizacji i jej prawdopodobnego przekształcania w kierunku wielobiegunowości.

A, że wywiad ekonomiczny funkcjonuje ze szczególnym wigorem w korporacjach transnarodowych francuskich oraz korporacjach innych państw działających na terytorium Francji, toteż realizuje powyższą strategię polityczną.

Bo o tym, że kapitał ma narodowośćpodobnie jak i korporacje transnarodowe, to nie będę w tym podcaście przekonywał. Musiałbym naruszyć zasadę OSS i zacząć analizować politykę i ekonomię – a nie będę tego robić.

Jeśli jednak chcesz się więcej o tym dowiedzieć to zachęcam do zobaczenia i przesłuchania choćby kanału Zbigniewa Dylewskiego na YouTube.

Przyjęta w latach dziewięćdziesiątych strategia ścisłego współdziałania ze służbami państwowymi nie podlegała zmianom przez lata.

Aż w 2009 roku pojawił się element, zwany „game changer”; element zmieniający reguły gry.

Pojawiła się Unia Europejska. A konkretnie unijne prawodawstwo.

Dotychczas francuska szkoła wywiadu ekonomicznego działała w otoczeniu prawa francuskiego. A od 2009 roku prawodawstwo unijne stało się ważniejsze od prawa krajowego. Albo inaczej. Zaczęło być implementowane, stając się prawem francuskim. Tyle, że nie zauważono, iż strategia ścisłego współdziałania nie może być realizowana na poziomie taktycznym oraz operacyjnym poprzez stosowanie dotychczasowych założeń poziomu strategicznego.

W 2012 roku zdano sobie z tego sprawę, gdy ujawniono aferę dotyczącą sprawdzeń w IKEA Francja. I zaczęto poszukiwać środków zaradczych.

Ale poszukiwania nie zakończyły się i trwają… Podobnie jak batalia sądowa w sprawie IKEA…

POZIOM IDEOLOGICZNY

Historycznie rzecz biorąc, podejście do kwestii wywiadowczych we Francji zderzało się z pewną bardzo charakterystyczną postawą: niezdolnością (lub niechęcią) Francji do rozumowania w kategoriach władzy (to znaczy zajmowania stanowiska w kwestiach wojen gospodarczych).

Owa postawa ma swoje źródło w całkiem niedawnej przeszłości, gdy Francja musiała sprzymierzyć się ze swoim wrogiem, odbierając w ten sposób znaczenie słowu „patriotyzm”. Zaś za każdym razem, gdy rządzący sprzymierzali się z wrogiem, ot jednocześnie Francuzi tracili wiarę w patriotyczne ideały.

Szczególnie odznaczyło się to trzy razy w historii współczesnej Francji:

    • w przypadku sukcesji Ludwika XVIII po Napoleonie w 1815 roku,
    • podczas wsparcia udzielonego Bismarckowi przeciwko Komunie Paryskiej w 1870 roku oraz
    • przy kolaboracji z nazistowskimi Niemcami podczas II Wojny Światowej.

I nie zapominajmy także o tym, iż zarówno wojny kolonialne, jak i „zimna wojna” przyczyniły się do sporego rozczarowania patriotyzmem. Zaś samo pojęcie władzy zaczęto traktować wyłącznie w kategoriach aktu dominacji nad narodem.

Stąd właśnie wziął się degaulleizm.

Generał De Gaulle zinterpretował władzę narodową jako autonomię, zapewniającą jednocześnie perspektywy dla gospodarki oraz wzmocnienie pozycji narodu.

I od niemal pięćdziesięciu lat właśnie to starają się osiągnąć eksperci i zwolennicy wywiadu ekonomicznego we Francji…

DZIEJE PEWNYCH POJĘĆ

A chodzi mi o dwa pojęcia:

    • wojna gospodarcza (ekonomiczna) oraz
    • wywiad ekonomiczny (francuski odpowiednik wywiadu biznesowego).

W tej części podcastu zajmę się poziomem taktycznym kształtowania francuskiego wywiadu ekonomicznego.

Nie jest jednak łatwo określić prawdziwą datę narodzin tradycji francuskiej wojny gospodarczej.

Nawet jeśli dziś można by go zaliczyć do najbardziej znanych na kontynencie europejskim, w rzeczywistości negatywne konotacje przypisywane przez kulturę francuską operacjom wywiadowczym (kojarzone ze szpiegostwem, naruszaniem prywatności oraz propagandą i dezinformacją) ograniczały jego rozwój przez długi czas.

Jeszcze w latach siedemdziesiątych zarządzanie informacją (w całym jej cyklu życia) było wykorzystywane wyłącznie na potrzeby wewnętrzne różnych instytucji. Jednak potrzeba było więcej niż dekady, aby reguła konkurencyjności na światowych rynkach (niezbędna na poziomie korporacyjnym) została zrozumiana przez administrację publiczną.

Począwszy od końca lat osiemdziesiątych zaczęto definiować politykę gospodarczą rządu w tworzeniu fundamentalnego sojuszu pomiędzy sektorem publicznym i prywatnym.

Pierwsze próby zmian kierunku działań rządu polegały na tym, że zamiast interwencji uprzywilejowujących dopłaty bezpośrednie, przyjęto system pomocy pośredniej, oparty na wspieraniu innowacji. Rozszerzono również ten nowy system na małe i średnie przedsiębiorstwa (a nie tylko koncerny).

Zmiany te doprowadziły do upowszechnienia się kultury informacyjnej, przede wszystkim w zakresie informacji naukowej i technicznej, która w następnej dekadzie doprowadziły do skutecznego przyjęcia przez państwo polityki w zakresie wywiadu ekonomicznego.

W ramach działalności badawczej opublikowano słynne studium nr 1008 napisane przez dwóch ekspertów. Jednym z nich był Christian Harbulot, który wniósł istotny wkład do wywiadu ekonomicznego we Francji.

Instrumenty zaproponowane przez autorów odnosiły się wyłącznie do strategii wojskowej i wojny ideologicznej.

Zaproponowali jednak zmianę terminologii, aby strategiczne działania firm oraz państwa mogły przejść z pozycji obronnej do ofensywy. A wszystko to dzięki nowemu wówczas podejściu do konkurencji opartemu na badaniu dynamiki zachowań konkurencyjnych.

Dostarczyli oni klucz do interpretacji metody tworzenia strategii biznesowej opartej na trzech schematach bezpośrednio inspirowanych technikami walki:

    • na poziomie operacyjnym:
      • bezpośrednie działanie w sytuacji relacji sił oraz
      • krótkoterminowa strategia biznesplanu,
    • na poziomie taktycznym: średniookresowa strategia poszukiwania przez firmę partnerstw, sojuszy i dywersyfikacji (względem konkurentów),
    • na poziomie strategicznym:
      • podejmowanie działań wyprzedzających w odniesieniu do okoliczności, obowiązujących reguł gry, a także posiadanych sił i środków oraz 
      • długoterminowej strategii.

To dało potężny impuls rozwojowi wywiadu ekonomicznego we Francji dzięki wznowieniu polityki krajowej na rzecz informacji naukowo-technicznej. Ale jednocześnie doprowadziło do powstania znanego Ci już dogmatu o symbiozie biznesu i polityki.

Kamieniem milowym stał się tak zwany Raport Martre.

Dokument ten został sporządzony między innymi przez Christiana Harbulota, opublikowany w lutym 1994 roku, który określił definicje i wszystkie wymagania takiego systemu wywiadu ekonomicznego we Francji.

W raporcie przedstawiono cztery propozycje:

    • upowszechnianie praktyki wywiadu ekonomicznego w firmach,
    • optymalizacja przepływu informacji między sektorem publicznym i prywatnym,
    • projektowanie bay danych zgodnie z potrzebami użytkownika,
    • mobilizacja świata edukacji i szkoleń.

Wywiad ekonomiczny zaś został zdefiniowany jako łańcuch działań obejmujący zbieranie przydatnych informacji z otwartych źródeł po przekazywanie materiałów decydentom rządowym odpowiedzialnym za formułowanie strategii obrony narodowej.

Jak widzisz aktywnie zaangażowano sektor prywatny w robocie państwowej.

Brakowało jednak przejścia do zbiorowego i krajowego systemu informacyjnego.

Na przeszkodzie stały bowiem dwa czynniki:

    • bariera istniejąca między administracją a przedsiębiorstwami,
    • bierność w działaniach przedsiębiorstw (ograniczających się do monitoringu technologicznego w sensie obronnym).

Pracę pchnęły naprzód działania rozpoczęte pod koniec 1994 roku przez Philippe’a Caduc’a w ADITRémy’ego Pautrat’a, dyrektora SGDN (czyli: Sekretariatu Generalnego Obrony Narodowej), a wcześniej szefa wywiadu.

Celem tych prac było przekształcenie prywatnego wywiadu ekonomicznego w realny obiekt zainteresowania publicznego.

Była to wizja administracji w służbie przedsiębiorstw.

Pautrat przygotował wspólnie z Dyrektorem ADIT plan działania.

Oprócz podkreślenia (ponownego zresztą) podejścia ogólnokrajowego, zaproponowano działania, które dotyczyły kształcenia i szkoleń oraz obejmowały także:

    • tworzenie organizacji doraźnych,
    • tworzenie krajowych baz danych (które miałyby być zestawione z bazami zarządzanymi przez konkurencyjne kraje, aby zapewnić francuskim przedsiębiorstwom rzeczywistą wiedzę na temat sektorów, w których działają oraz informacje o ich konkurencyjności na rynkach zagranicznych),
    • rozwój centrów umiejętności specjalizujących się w technologiach internetowych.

Mniej więcej wówczas, w połowie lat dziewięćdziesiątych wywiad ekonomiczny został we Francji oficjalnie opracowany jako narodowy program rządowy.

I ten stan rzeczy trwa do dnia dzisiejszego.

UŚWIĘCENIE DOKTRYNY

O ile lata dziewięćdziesiąte upłynęły pod znakiem Raportu Martre’a i utworzeniem Szkoły Wojny Ekonomicznej, to niepodważalny aksjomat o ścisłym powiązaniu państwa i biznesu w zakresie wywiadu ekonomicznego na potrzeby trwającej, permanentnej wojny gospodarczej, ugruntowany został w latach dwutysięcznych tak zwanym Raportem Carayona.

Na początku XXI wieku premier Jean-Pierre Raffarin powierza posłowi Bernard’owi Carayon’owi misję przygotowania nowego raportu z trzema celami:

    • analiza francuskiego systemu wywiadu ekonomicznego i ustalenie jego wad,
    • sformułowanie wytycznych i zaleceń do ich naprawy w kierunku wzmocnienia ważności wywiadu ekonomicznego,
    • wypracowanie warunków do optymalizacji koordynacji wywiadu ekonomicznego dla potrzeb definiowania i planowania strategii.

Bernard Carayon swoją pracę wykonał i w lipcu 2003 roku ogłosił raport zatytułowany „Wywiad gospodarczy, konkurencyjność i spójność społeczna”. Wymienił w nim 38 propozycji oznaczonych słowami „wojna ekonomiczna” i „patriotyzm gospodarczy”, w celu zaproponowania „prawdziwej i wielkiej polityki publicznej” dla celów obronności i zapewnienia bezpieczeństwa gospodarczego.

Ponieważ raport ten jest podsumowaniem całej tej doktryny, to nieco przybliżę Ci jego treść, zawartą w sześciu rozdziałach:

    • w rozdziale pierwszym (Aktorzy i dziedziny wywiadu ekonomicznego) omówiona jest użyteczność i obszary stosowania wywiadu ekonomicznego przez trzy rodzaje podmiotów:
      • państwo i władze lokalne,
      • przedsiębiorstwa,
      • obywateli,
    • rozdział drugi (Konkurencyjność Francji i konkurencyjność francuskich przedsiębiorstw) koncentruje się na badaniach i innowacyjności (dwóch, bardzo ważnych, podstawach konkurencyjności). Podkreślono w nim ogromny problem zbiurokratyzowania Francji, wyrażającego się w mnogości struktur oraz brak współpracy i wizji strategicznej oraz wskazano środki zaradcze – takie, jak utworzenie Krajowej Rady ds.Konkurencyjności i Bezpieczeństwa Gospodarczego, czy też powołanie międzyresortowego przedstawiciela ds. konkurencyjności i bezpieczeństwa gospodarczego. W rozdziale tym wskazano m.in. na rolę Ubifrance i ADIT w ich (publicznej) misji rozpowszechniania informacji ekonomicznych i technologicznych,
    • rozdział 3 (Od obrony ekonomicznej do aktywnego bezpieczeństwa gospodarczego) poświęcony jest roli, jaką powinno odegrać państwo w przewidywaniu zagrożeń, przed którymi stoją krajowe przedsiębiorstwa. A w tym celu potrzebna jest kompleksowa polityka bezpieczeństwa gospodarczego, która zakłada adaptację lub modernizację prawa w celu wzmocnienia roli służb obrony narodowej. W rozdziale tym wspomina się także o prywatnych danych wywiadowczych, stwarzających problemy z zakresu bezpieczeństwa i etyki,
    • rozdział 4 (Polityka wpływów) proponuje ożywienie polityki wpływów Francji poprzez utworzenie Centrum Analiz i Prognoz oraz wzmocnienie stałego przedstawicielstwa w Brukseli,
    • rozdział 5 (Szkolenie w zakresie wywiadu gospodarczego) skupia się na kwestii szkoleń w zakresie wywiadu ekonomicznego we Francji. W raporcie proponuje się audyt nauczania, przyznanie znaku IE (czyli Wywiad Ekonomiczny) oraz podkreślenie pragmatycznego i operacyjnego charakteru nauczania wywiadu ekonomicznego,
    • rozdział szósty (Wywiad ekonomiczny i terytoria) skupia się na terytorialnym zastosowaniu wywiadu ekonomicznego. Wskazuje się w nim, iż wwszelkie terytorialne strategie na rzecz rozwoju i zatrudnienia muszą opierać się na współpracy publiczno-prywatnej na szczeblu lokalnym i krajowym.

Żebyś jednak nie miał żadnych watpliwości o co chodzi, to twórca raportu, Bernard Carayon, wskazał, że spełnienie wskazanych przez niego wytycznych i zaleceń w zakresie wywiadu ekonomicznego (jako części doktryny państwowej w zakresie obronności i bezpieczeństwa gospodarczego Francji) wiedzie jedynie poprzez „trzy małżeństwa i pogrzeb: małżeństwo między organami publicznymi, małżeństwo publiczne i prywatne oraz małżeństwo między białą informacją a tą, która jest trochę ciemniejsza… A w takim razie z pogrzebem francuskiej naiwności„.

SZKOŁA WOJNY EKONOMICZNEJ

Aby odpowiedzieć na nowe zapotrzebowanie na specjalistów wywiadu ekonomicznego i wojny gospodarczej w prywatnym biznesie, rozpoczęto od organizacji seminariów, konferencji i kursów specjalizacyjnych.

Następnie na wydziałach ekonomiczno-handlowych i politechnicznych rozpoczęto prowadzenie kursów specjalizacyjnych z zakresu „wywiadu ekonomicznego” oraz studiów podyplomowych z zakresu ekonomii biznesu i administracji przedsiębiorstw.

Cały ten proces doprowadził do powstania znanej Ci już zapewne L’École de Guerre Économique (czyli Szkoły Wojny Ekonomicznej lub Gospodarczej).

Zdaniem jednego z jej założycieli, Christiana Harbulota, jej utworzenie zaspokoiło dwie specyficzne potrzeby:

    • bardziej szczegółowe badanie i głębię dynamiki leżącej u podstaw relacji między siłami ekonomicznymi oraz
    • cywilne zastosowania wojny informacyjnej.

Równolegle z tym rozwojem w świecie szkoleniowym wzrosła liczba publikacji i badań na temat wojny gospodarczej i wywiadu ekonomicznego.

Ale L’École de Guerre Économique to nie tylko placówka oświatowa. To centrum francuskiego wywiadu ekonomicznego.

Przede wszystkim powołała najważniejsze francuskie stowarzyszenie profesjonalistów w tym zakresie: AEGE, czyli Absolwentów École de Guerre Économique.

Ponadto szkoła posiada własną Junior Consulting Company, czyli specjalizującą się w wywiadach gospodarczych EGE Junior Conseil.

Przy okazji: Junior-Entreprise to francuska organizacja non-profit działającą na mocy prawa z 1901 roku, zarządzaną przez studentów. Działa na uczelniach na wzór firmy konsultingowej. Pozwala uczniom przećwiczyć lekcje teoretyczne w praktyce, wykonując misje w imieniu firm, stowarzyszeń lub organów administracji publicznej.

A, co najistotniejsze, szkoła posiada bliskie i nierozerwalne powiązania z administracją państwową i biznesem. Zaś życie szkolne jest przerywane projektami AEGE, które zajmują pół dnia w tygodniu. Wówczas w szkole gromadzą się absolwenci i uczniowie w ramach działań, które przekształcają się w sieci kontaktów. A wszystko koordynuje biuro AEGE.

Zresztą ta sieć, dzięki swojej liczebności (ponad 2000 absolwentów) oraz swoim klubom, pozwala kontynuować nauczanie wielu poddziedzin wywiadu ekonomicznego w ramach wielu różnych społeczności – klubów: międzynarodowych, wsparcia, biznesowych i rekreacyjnych.

Sieć AEGE organizuje ponad sześćdziesiąt wydarzeń rocznie.

CELE

Cele francuskiej szkoły wywiadu ekonomicznego są jasne: lepiej przewidywać szanse i zagrożenia oraz odpowiednio koordynować strategie rządowe.

Stosowana strategia tej szkoły to tworzenie stref wpływów (aby konkurować i współpracować na zwycięskiej pozycji) oraz dzięki taktyczno-operacyjnemu stosowaniu różnorakich „niespodzianek” oraz ściganiu konkurencji (czyli przede wszystkim oskrzydlanie w wojnie biznesowej).

To zaś oznacza:

    • strategiczne badanie trendów w środowisku naukowym, gospodarczym i technologicznym,
    • ostrzeganie państwa i przedsiębiorstw o głównych trendach gospodarczych,
    • pomoc i ułatwianie firmom ich międzynarodowego rozwoju,
    • określenie strategicznych sektorów dla Francji i opracowanie systemu ostrzegania o tych sektorach,
    • koordynację ochrony firm sektora strategicznego oraz interesów państwa,
    • określenie polityki wpływów i pozycji Francji w organizacjach międzynarodowych,
    • koordynowanie działań edukacyjno-szkoleniowych i świadomości w zakresie wywiadu konkurencyjnego różnych departamentów rządowych.

AKCJA!

Jak już zdążyłeś zapewne zauważyć, Francja ma świetnie przygotowane kadry do prowadzenia profesjonalnego wywiadu ekonomicznego w kraju i poza granicami Republiki, na poziomie operacyjnym. Nic więc dziwnego, że w biznesie działają efektywnie.

Zupełnie naturalną kwestią organizacyjną we francuskiej firmie jest funkcjonowanie struktury (przynajmniej niewielkiej komórki) wywiadu ekonomicznego, posiadającej pełne wsparcie dyrektora generalnego i zarządu firmy, która składa raporty bezpośrednio top managementowi.

Wszelkie działania tej struktury organizacyjnej opierają się na cyklu wywiadowczym, obejmującym:

    • identyfikację potrzeb informacyjnych,
    • zbieranie danych ze środowiska wewnętrznego i zewnętrznego firmy,
    • analizę informacji,
    • rozpowszechnianie informacji wywiadowczych do odpowiednich osób we właściwym czasie.

Same informacje, zarówno informacje formalne, jak i nieformalne, muszą być zdobywane w sposób etyczny.

Głównym celem organizacyjnym wywiadu ekonomicznego jest zorganizowanie firmy w taki sposób, aby usunąć osobiste i strukturalne przeszkody w tworzeniu funkcji zbiorowej inteligencji (czyli zarządzania wiedzą). Chodzi o to, że suma indywidualnych działań wywiadowczych będzie zawsze mniejsza niż inteligencji zbiorowej jako całości.

Z tego też powodu obowiązkiem każdego pracownika jest ochrona i gromadzenie informacji strategicznych. Same informacje, zarówno informacje formalne, jak i nieformalne, muszą być zdobywane w sposób etyczny. Aby to osiągnąć, jednostka wywiadu ekonomicznego zapewnia szkolenia, tworzy specjalne szablony raportów wywiadowczych i opracowuje listę celów wywiadowczych określonych przez dyrektora generalnego jako wartościowe.

Dzięki temu podejściu raport wywiadu traktowany jest przez pracowników jako „normalny”, znany dokument. To pomaga wyeliminować zwykle występującą barierę mentalną, polegającą na odczuciu bycia szpiegiem przez pracownika, co utrudnia zbieranie danych, a później analizowanie informacji pod kątem ważności ich ważności dla firmy i dla państwa.

Informacje wywiadowcze są rozpowszechniane w celu zaalarmowania i zintegrowane z procesem decyzyjnym. A ponieważ informacje coraz szybciej stają się przestarzałe, toteż prędkość ich rozpowszechniania staje się krytycznie istotna.

Stąd postulat ich dostarczania do wybranych osób, zgodnie z ich określonymi zainteresowaniami, we właściwym czasie.

Po otrzymaniu tych informacji osoby, które je otrzymują, często je redystrybuują. Na przykład dyrektor generalny wysyła określone informacje do innych pracowników, takich jak dział obsługi posprzedażowej lub centra badawczo-rozwojowe.

Podobnie dyrektor działu badań i rozwoju wybiera i rozpowszechnia informacje wśród inżynierów zgodnie z ich zainteresowaniami.

I pamiętaj, proszę, że opowiadam o czasach dzisiejszych, więc przede wszystkim cała ta dystrybucja informacji odbywa się poprzez serwery baz danych (coraz częściej przy wykorzystaniu sztucznej inteligencji), udostępniając je (zgodnie z określonymi zasadami dostępu) menedżerom i pracownikom (zgodnie z ich zapotrzebowaniami informacyjnymi).

WNIOSKI

Myślę, że mogę wskazać na kilka cech charakterystycznych dla sytuacji, w której obecnie znalazła się szkoła francuskiego wywiadu ekonomicznego:

    • na poziomie ideologicznym chodzi o władzę narodową rozumianą jako autonomię, zapewniającą jednocześnie perspektywy dla gospodarki oraz wzmocnienie pozycji narodu,
    • na poziomie strategicznym wywiad ekonomiczny we Francji funkcjonuje jako narodowy program rządowy, stanowiąc oficjalny i bardzo istotny element permanentnej wojny gospodarczej,
    • na poziomie taktycznym podejmowane są trzy rodzaje działań:
      • ukierunkowane na realizację zadań wywiadu ekonomicznego w konkretnej korporacji lub MŚP w związku z walką konkurencyjną, która jest częścią permanentnej wojny gospodarczej (charakter aktywny),
      • ukierunkowane na ostrzeganie służb państwowych w zakresie wojny gospodarczej (charakter obronny),
      • ukierunkowane na podnoszenie świadomości i kwestie edukacyjno-szkoleniowe (to już ze strony państwa),
    • na poziomie operacyjnym mamy do czynienia ze stosowaniem wszystkich dostępnych, legalnych:
      • środków (zestawów pojedynczych narzędzi pracy),
      • metod (zespołów środków stosowanych dla osiągnięcia zakładanych celów),
      • form (kategorii działań wskazujących na ich ważność i zaawansowanie),
      • zasad (dzięki przestrzeganiu których wszelkie działania są efektywne i zgodne z obowiązującym porządkiem prawnym).

Biorąc powyższe pod uwagę (a także wszystko to, o czym dzisiaj Ci opowiedziałem), to należy zaznaczyć, iż znaczne zmiany (i rozwój) zachodzą we francuskim wywiadzie ekonomicznym na poziomie operacyjnym i taktycznym. Pewien problem stanowi jednak poziom strategiczny, wynikający z bezpośredniego założenia ideologicznego.

W przeciwieństwie do wielu różnych głosów dotyczących afery IKEA Francja, ja nie uważam, że ujawnienie wynikło z jakiegoś ludzkiego błędu. To nie był błąd, lecz ujawnienie rozwiązania systemowego. Zaś wykorzystanie prywatnego biura detektywistycznego, prowadzonego przez byłego funkcjonariusza policji albo służb, ma we Francji bardzo długą tradycję. Mówiłem o tym sporo w odcinkach podcastu dotyczących Agentury Zagranicznej Ochranki (albo jeśli wolisz: Ochrany).

Powtórzę więc: to kwestia systemowa!

Francuskia szkoła wywiadu ekonomicznego przez całe lata działała w oparciu o stan wypracowany z wielkim wysiłkiem intelektualnym i organizacyjnym w dekadach lat siedemdziesiątych, osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych.

Ale w 2009 roku wszystko się zmieniło!

Powstała Unia Europejska, której Francja jest szczególnie aktywnym orędownikiem. I stan strategicznego poziomu wywiadu ekonomicznego z końca lat dziewięćdziesiątych nie przystaje do „game changera” w postaci nowego prawa unijnego w zakresie ochrony wolności obywatelskich i praw indywidualnych jednostki.

Z tego też powodu uważam, że Francja ma do przepracowania bardzo ważną sprawę: przejrzenie założeń ideologicznych w odniesieniu do nowego otoczenia prawnego oraz ustalenie nowej wizji na poziomie strategicznym.

Nie oznacza to jednak, iż Republika Francuska przepracuje te sprawy.

Może bowiem nie zrobić nic, nie przejmując się okolicznościami. Wówczas afer typu IKEA może być więcej. Aby temu jednak przeciwdziałać francuski wywiad ekonomiczny zacznie wówczas prowadzić szereg działań maskujących na poziomie taktycznym, a przede wszystkim operacyjnym. Pytanie tylko czy Unia pozwoli na to Francji.

Wiele się może zdarzyć…

Lub nic…

I na dziś byłoby to na tyle.

Zawsze przypominam Ci, że praca służb i ich agentur nie zmienia się z upływem lat. 

W tym odcinku musiałem poruszyć nieco teorii, gdyż bez niej nie da się zrozumieć praktyki. Da się praktykować, ale to trochę tak, jak podróż osoby niedowidzącej. Porusza się, nawet skutecznie działa, ale nie dostrzega wielu istotnych okoliczności takiej podróży.

Jeśli słuchasz tego podcastu, to już o tym wiesz.

Jeśli masz jeszcze jakiekolwiek wątpliwości, to zapraszam Cię na dalsze audycje.

Jeśli ich nie masz – to zapraszam Cię tym bardziej.

A ten odcinek zakończę.

Jeśli masz do mnie jakiekolwiek pytania lub sugestie, to napisz e-maila na adres:

kontakt@szpiegul.pl

Ja zaś mam do Ciebie ogromną prośbę: poleć ten podcast, OSS. Okiem Służb Specjalnych przynajmniej jednej osobie spośród Twoich znajomych!

Jednej!

Ciebie to nic nie kosztuje, a w ten sposób ten podcast dotrze do wszystkich zainteresowanych!

Jeśli zaś nie chcesz przegapić nic z tego, o czym opowiadam na temat służb mniej i bardziej tajnych, to zasubskrybuj Newsletter na stronie Szpiegul.pl 😉 Otrzymasz wówczas darmowego ebooka mojego autorstwa.

Tajna kanwa - okładka

I zapraszam Cię serdecznie na Blog. Jest to bowiem centralne miejsce całej mojej aktywności dla Ciebie. A także na wszystkie miejsca okołoblogowe: Facebooka, Instagram i LinkedIn. Wszystkie namiary znajdziesz na przykład na YouTube’owym kanale Szpiegul.pl pod tym odcinkiem podcastu.

Kolejna audycja Okiem Służb Specjalnych już za tydzień.

Do usłyszenia.

Szpiegul.pl

Okiem Służb Specjalnych

Cześć!

NA ZAKOŃCZENIE

Aby niczego nie przegapić przypominam, że…
jeśli interesuje Cię tematyka Bloga:

A tymczasem…

Do zaczytania!

Szpiegul.pl - marki biznesowe CSI OSS

POLECANE LEKTURY

Jeśli jesteś zainteresowany francuską szkołą wywiadu ekonomicznego, to pozwól, że wskażę Ci literaturę, która dodatkowo poszerzy Twoją wiedzę w Tym zakresie (i z której również korzystałem przygotowując się do tego odcinka OSS. Okiem Służb Specjalnych): 

    • Intelligence economique et strategie des enterprises. Travaux du groupe présidé par Henri Martre” (czyli tzw. Raport Martre), 1992, 
    • Christian Harbulot oraz Jean Pichot-Duclos La France doit dire Non” (czyli: „Francja musi powiedzieć Nie”), 1998,
    • Martinet Bruno oraz Marti Yves-Michel Wywiad gospodarczy. Pozyskiwanie i ochrona informacji„, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1999 (tytuł oryginalny: „L’intelligence  économique – Les yeux et les oreilles de l’entreprise” – czyli: „Wywiad ekonomiczny – oczy i uszy biznesu”),
    • La Guerre cognitive” (czyli: „Walka [roz]poznawcza”), praca pod kierunkiem Christiana Harbulota i Didiera Lucasa, 1998,
    • Intelligence économique, compétitivité et cohésion sociale” (czyli tzw. Raport Carayon”), 2003,
    • Alice Guilhon oraz Nicolas Moinet Intelligence économique. S’informer, se protéger, influencer” (czyli: „Wywiad ekonomiczny. Informuj, chroń, wpływaj”), Wydawnictwo Pearson France, Montreuil 2016,
    • Juan David Pinzon Correa The Universe of Competitive Intelligence in France: State of affairs and latest evolutions” (czyli: „Wszechświat wywiadu biznesowego we Francji: stan obecny i najnowsze zmiany „) artykuł ogłoszony publicznie na 8 Międzynarodowej Konferencji Zarządzania Wiedzą, zorganizowanej przez Uniwersytet w Johannesburgu (RPA) w dniach 4-6 września 2012 roku,
    • Aeric Denécé oraz Gérald Arboit Intelligence Studies in France” (czyli: „Studia wywiadowcze we Francji”), artykuł opublikowany 31 sierpnia 2010 roku w czasopiśmie „International Journal of Intelligence and CounterIntelligence” Nr 23:4 z 2010 roku,
    • Gagliano Giuseppe Guerre et intelligence économique: Dans la pensée de Christian Harbulot” (czyli: „Wojna i wywiad ekonomiczny: w ujęciu Christiana Harbulota”), Wydawnictwo Va Press 2017,
    • Gagliano GiuseppeHistorical origins of the french school of economic warfare” (czyli: „Historyczne początki francuskiej szkoły wojny ekonomicznej”), artykuł opublikowany w czasopiśmie „Socrates Journal„, Nr 4 z 2016 roku,
    • Henri Dou oraz Philippe Clerc Recent Developments of Competitive Intelligence in France” (czyli: „Najnowsze osiągnięcia wywiadu biznesowego we Francji”), artykuł opublikowany w książce „Progress in Competitive Intelligence„, Peking University Press 2010,
    • Bisson Christophe Development of Competitive Intelligence Methodology and Tools in a French High-tech SME” (czyli: „Rozwój metodologii i narzędzi wywiadu biznesowego we francuskich MŚP zajmujących się zaawansowanymi technologiami”), artykuł opublikowany w czasopiśmie SCIP „Competitive Intelligence” Nr 1 ze stycznia/marca 2010 roku,
    • Bisson Christophe Exploring Competitive Intelligence Practices of French Local Public Agricultural Organisations” (czyli: „Odkrywanie praktyk wywiadu ekonomicznego [we] francuskich lokalnych publicznych organizacjach rolniczych”), artykuł opublikowany w czasopiśmie „Journal of Intelligence Studies in Business„, Nr 2 z 2004 roku.

O KIM I O CZYM NAPISAŁEM W ARTYKULE

    • OSOBY:
      • ZBIGNIEW DYLEWSKI
      • LUDWIK XVIII
      • NAPOLEON
      • OTTO VON BISMARCK
      • DE GAULLE
      • CHRISTIAN HARBULOT
      • PHILIPPE CADUC
      • REMY PAUTRAT
      • JEAN-PIERRE RAFFARIN
      • BERNARD CARAYON
    • INNE:
      • SZPIEGUL.PL INTELLIGENCE BLOG
      • WYWIAD BEZPIECZEŃSTWA BIZNESU CSI (CORPORATE SECURITY INTELLIGENCE)
      • STRATEGICZNA PIRAMIDA DOWODZENIA / ZARZĄDZANIA
      • WOJNA GOSPODARCZA / EKONOMICZNA
      • WYWIAD EKONOMICZNY / BIZNESOWY
      • KOMUNA PARYSKA
      • II WOJNA ŚWIATOWA
      • STUDIUM 1008
      • RAPORT MARTRE
      • RAPORT CARAYON
      • ADIT
      • SGDN (SEKRETARIAT GENERALNY OBRONY NARODOWEJ)
      • L’ECOLE DE GUERRE ECONOMIQUE
      • AEGE (STOWARZYSZENIE ABSOLWENTÓW EGE)
      • JUNIOR CONSULTING COMPANY / JUNIOR-ENTERPRISE
      • EGE JUNIOR CONSEIL
      • IKEA FRANCJA
      • OCHRANKA /OCHRANA (AGENTURA ZAGRANICZNA)

ARTYKUŁY O PODOBNEJ TEMATYCE

Piotr Herman

Serdecznie Cię witam!!! I przy okazji: Tak, to ja jestem na tym zdjęciu 😉 Piszę o służbach mniej lub bardziej tajnych, gdyż doskonale rozumiem ich specyfikę. Tak się bowiem składa, że zanim zostałem szkoleniowcem Wywiadu Bezpieczeństwa Biznesu CSI (Corporate Security Intelligence) byłem oficerem polskich służb specjalnych. A obecnie przekazuję praktyczną wiedzę i umiejętności niezbędne dla biznesowych: researcherów (czyli wywiadowców), analityków (i to nie tylko wywiadowczych), bezpieczników (czyli wszelakich specjalistów ds. bezpieczeństwa) oraz strategów biznesowych (co oznacza również menadżerów i kierowników różnego autoramentu, a także top managementu). I na tym zarabiam. A Blog i podcasting to moje prezenty dla Ciebie 😎

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.